مسئولیت تضامنی در مسئولیت مدنی

چکیده : مسئولیت تضامنی ، مسئولیت چند نفر نسبت به دین واحد است به نحوی که داین بتواند برای وصول دین خود ، به هر یک از آنها مراجعه کند و کل طلب خود را مطالبه کند و یا به هر یک از آنها ، برای وصول بخشی از دین رجوع نماید. و پرداخت دین از سوی هر یک از مسئولین ، دیگران را نیز در برابر داین ، بری می سازد . مسئولیت تضامنی در بعضی موارد در حقوق ایران جایگاه شناخته شده ای دارد . از جمله در قانون مدنی در باب غصب و در قانون مسئولیت مدنی ، در خصو ص مسئولیت کارگران و کارکنان اداری در صورت رعایت احتیاط های لازم از جانب کارفرما و درقانون امور حسبی در خصوص مسئولیت قیم های متعدد که در اموال محجور تعدی و تفریط می کنند و ماده 165 قانون دریایی و مواد مختلفی از قانون تجارت وغیره.اما جای این سوال وجود دارد که آیا اینگونه مسئولیت در مسئولیت مدنی ، به عنوان اصل یا قاعده قابل قبول است یا خیر ؟ در پاسخ به این سوال تلاش شده مصادیق موجود در قوانین و همچنین مواردی که توسط حقوقدانان ، مسئولیت تضامنی استنباط شده است ، شناخته و تحلیل شود . همچنین در این راستا حتی المقدور به حقوق تطبیقی و بررسی جایگاه مسئولیت تضامنی در حقوق بعضی کشورها پرداخته شده است . و به طور کلی نتیجه بدست آمده این است که مسئولیت تضامنی در مسئولیت مدنی اصل یا قاعده نیست . بلکه امری استثنایی است که بنا به مصالحی ، قانونگذار در موارد خاصی آن را تجویز نموده است . اگر چه بعضی ، مسئولیت تضامنی را به عنوان قاعده پذیرفته اند اما مسئولیت تضامنی بدلیل مغایرت با اصل شخصی بودن مسئولیت و نیز اصل نسبی بودن خسارت و مخالفت با انصاف و عدالت قابل انتقاد است . به خصوص اینکه موافقین مسئولیت تضامنی نیز در نهایت در روابط بین مسئولین ، تضامن را نپذیرفته و قائل به تجزیه و تقسیم مسئولیت هستند . و به نظر می رسد تنها در صورت تصریح قانونگذار ، می توان به اینگونه مسئولیت استناد کرد . به همین جهت در پایان نیز پیشنهاد می گردد که قانونگذار در مواردی که از حیث منطقی ، پذیرفتن مسئولیت تضامنی ، به خصوص به جهت حمایت از منافع زیان دیده قابل قبول می باشد ، ابهامات موجود در قوانین را رفع نموده و صراحتاً در باب تعیین مسئولیت تضامنی اقدام نماید .